Zonguldak Mutfak Kültürü

Yöresel yemekler.
Zonguldak’ın yöresel yemekleri çok.
Lezzetli.
Zonguldak’ın kırsalında yöresel yemeklerimiz pek çok.
Hamur işi.
Hepsi de marka.
Bugün mutfak kültüründen bahsedelim.
Söz edelim.
Bir yörenin mutfak kültürü denildiğinde akla mutfağın evdeki konumu ve önemi, o yöreye has  mutfak araç-gereçleri , yiyecek-içecek adları ve yapılışları,sofra adabı,yemek öğünleri , yiyecek saklama ve kışlık hazırlama yöntemleri ve özel günlerde yapılan yöreye özgü yemekler gelmektedir. Bir bütün olarak düşünüldüğünde mutfak kültürünü etkileyen ve şekillendiren önemli unsurlar vardır. Bu unsurlar;başta yörenin baskın olan üretim ilişkileri  olmak üzere,ilin coğrafi konumu ve özelliği, yetiştirilen tarım ürünleri,sosyo-ekonomik durumu,iç ve dış göçler’dir.

Zonguldak yöresinin coğrafi özelliği göz önünde bulundurulduğunda , ilin çok engebeli bir yapıya sahip oluşu ekili-dikili tarım alanlarının parçalı ve dar olmasına neden olmuştur.Buna rağmen yetiştirilen ürün çeşidi fazladır .İlin başlıca tarım ürünlerini;buğday,arpa,çavdar,yulaf,mısır,bakla,fasulye oluşturmaktadır.Sebze ve meyvecilik gelişmiş olup en çok kara lahana ,pırasa,ıspanak,armut, fındık,elma,erik,dut,ceviz,kestane,kızılcık ve kiraz yetiştirilir.Bu tarım ürünleri yörenin yemek kültürünü şekillendirmiş ve sebze ağırlıklı bir yemek kültürünün oluşmasını sağlamıştır.Bunun yanı sıra il topraklarının             % 52’si  ormanlık alan olup, bunun % 88’i koru, % 12’si baltalık orman niteliğindedir. Ülkemiz ormanları içerisinde zengin bir tür çeşitliliği ile doğal arboretum konumunda olan yöre ormanlarında kayın, meşe, gürgen, kestane, çınar, ıhlamur ve kızılağaç başta olmak üzere   % 70’i yapraklı;  % 30’u ibreli ormanlardır. Bu ana yeşil dokuyu orman gülü, pırnal meşesi, çoban püskülü, defne, kocayemiş, kızılcık, kiraz, funda, ayı üzümü, kuşburnu, böğürtlen, dağ çileği, eğrelti otu gibi orman altı bitki örtüsü tamamlamaktadır. Orman altı bitki örtüsünden olan yöreye mahsus zılbıt otu yöre halkının yemek kültüründe önemli bir yere sahiptir.

 ZONGULDAK'A MAHSUS: ZILBIT

İsmini nasıl telaffuz ederseniz edin ama mutlaka tüketin! Batı Karadeniz bölgesinde, özellikle Zonguldak ve Sinop’ta sıklıkla karşılaşabileceğiniz bir bitki olan zılbıt bu bölgelerde sıklıkla tüketilmektedir.
Farklı yörelerde Hodan, Kaldırık, Ispıt, Tamara ya da Zılbırık isimleriyle de bilinir. Görüntüsü çok güzel olmasa da bolca tüketilmesi gereken, faydalı bir bitkidir. Özellikle yumurtalı, soğanlı kavurması yapılarak tüketilen zılbıtın böreği, gözlemesi de yapılabilir. Mevsimin diğer sebzeleriyle de kavurarak üzerine yumurta kırıp tüketebilirsiniz. Zılbıtın vücudumuza katabileceklerine bakarsak;
Antidepresif etkisi vardır.
Cesaret arttırıcıdır.
Boğaz ağrılarında ve öksürükte iyileştirici etkiye sahiptir.
Solunum yolu enfeksiyonlarında rahatlatıcıdır.
İçinde bol miktarda kalsiyum içerdiğinden kemik sağlığı için önemlidir.
Vücutta oluşan iltihaplanmaların iyileşmesine yardımcı olur.
Çeşitli yemekleri yapılan zılbıt, aslında bir şifa kaynağıdır. Aralarında kanser, iltihaplanma gibi çok sayıda hastalığın dermanı olan zılbıt oldukça sağlıklı bir besin kaynağıdır.
İyi bir idrar söktürücü olan zılbıt, idrar yollarını açar, temizler. Özellikle sigara içenler için iyi bir balgam söktürücü olan bu bitki, boğaz-bademcik iltihaplarına iyi geldiğine inanılır. Ayrıca müzmin öksürük içinde faydalı etkileri vardır. Ter atıcıdır. Depresyona iyi geldiği yüzyıllardır bilinmektedir.

Faydaları saymakla bitmeyen zılbıt ilaç sanayisinde de sıklıkla kullanılmaktadır. Tohumundan elde edilen yağ cilt lekelenmesi, çatlak ve selülit gibi birçok rahatsızlığın tedavisinde kullanılır. Siz siz olun hayatınızda zılbıta yer verin.
ZILBIT YEMEĞİ
Yumurtalı Zılbıt (Zonguldak)

Zılbıt
100 gr. margarin
3-4 yumurta
2 baş soğan
50 gr. kıyma

Zılbıtın kökleri ve katı kısımları bıçakla kesilerek iki cm kalınlığında doğranır toplanan zılbıtların üzerini örtecek kadar su konur ve tencerede pişirilir. Haşlanan zılbıtlar ılıyınca avuçların içine alınarak ve sıkılarak başka bir kaba alınır. Soğanlar yemeklik olarak doğranır ve bir tencerede yağ ile soğan kavrulur sonra kıyması ilave edilir bir süre daha kavrulduktan sonra diğer kap içinde sıkılmış zılbıtlar kavrulan soğan ve kıyma tenceresinin içine konulur birkaç dakika daha kavrulduktan sonra içine yumurta kırılır karıştırılır yeterince tuz ve karabiber katılır. Yumurtalar pişince sıcak servis yapılır.