Tarihçi ve Tarih Blogger’ı Yasin Çetin, Beyaz Tarih dergisinde kaleme aldığı, “Anadolu’nun Ortodoks Topluluğu: Karamanlılar” başlık makalesinde genel itibari ile İçanadolu’da yaşayan ve Ortodoks Hristiyan’ı olan ancak kökenlerinin tartışmalı olduğu bir konuyu ele aldı. Bu topluluğun Yunan, Türk ve Türk-Yunan karışımı olduklarına dair kendi aralarından bölünmeler yaşadıklarını aktaran Çetin, Lozan’dan sonra yapılan mübadele ile bu topluluğun Yunanistan’a gittiğini aktardı.
Ancak burada ilginç bir detay göze çarpıyor. Tarihçi Çetin’in aynı topluluk mensuplarının Zonguldak Ereğli’de de yaşadıklarına dikkat çekerek mezar taşlarını okumak üzere Zonguldak’a geldiği görülüyor. Ortodoks Karamanlıların Anadolu halkı olduğunu ve Türkçe konuştuklarına dikkat çeken yazar, ayrım yaparken ise mezar taşlarında ‘Arap harfleri ile yazılmış Türkçe’ ve ‘Yunan harfleri ile yazılmış Türkçe’ yazılmasının bu topluluğun kanıtı olduğunu beyan ediyor. Tarihçi Yasin Çetin Ereğli’de Arapça harfler ile yazılmış Türkçe ve Yunanca Harfler ile yazılmış Türkçe’nin olduğu bir mezar taşını ise kanıt olarak yayımladı.
Tarihçi Yasin Çetin, Beyaz Tarih Dergisinden yayımlana makalesinde;
“Ortodoks Karamanlı halkın yaşadığı yerleri Karamanlıca-Yunan Harfli Türkçe- kaynaklardan anlıyoruz. Genel tabloyu göstermesi açısından küçük yerleşimler yerine şehirleri vermeyi yeterli görüyorum. Adana, Afyon, Aksaray, Ankara, Aydın, Denizli, Halep, Isparta, İstanbul, İznik, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Konya, Kütahya, Manisa, Nevşehir, Niğde, Samsun, Sivas, Trabzon, Tokat, Zonguldak, Yozgat ilk dikkatleri çekenlerdir.8 Burada unutulmaması gereken bu yerlerin tespitinde 19. Yüzyıl kaynaklarından faydalanılmıştır. Genel olarak İç Anadolu’da yaşayan halkın diğer birçok şehirlere göç ettiği anlaşılmaktadır.
Tarihlerine Kısa Bir Bakış
15. Yüzyılda bir Latince kaynak, 16. Yüzyıldaki Osmanlıca kaynaklar ve seyyahların kaynaklarından Ortodoks Karamanlıların varlıklarını görüyoruz. 17. Yüzyılda ise Evliya Çelebi’nin konu aldığı ve sadece Türkçe konuşan kefereler olarak andığı görülür.9 18. Yüzyılda Karamanlıca yayınların hareketlenmesi ile ancak daha sağlıklı bilgilere ulaşmaktayız. 19-20. Yüzyılda ise çoktan Milliyetçilik fikirleri Osmanlı’nın kapısını çalmıştı. Öteki olarak görülen Ortodoks Karamanlılar birden kıymete binmişti. Bir kere Türkçe konuştukları için Ortodoks cemaati ötekileştirmiş, Ortodoks oldukları içinde Türkler tarafında ötekileştirilen bu halk Anadolu’nun kimin vatanı olduğu üzerine tartışmanın odak noktası olmuştu. Türk tarafı Anadolu’da çok eskiden beri Türklerin yaşadıklarını göstermek için Hristiyan Türklere sarılmış ve Ortodoks Karamanlıların bunların bakiyesi olduğunu savunmuştur. Yunanlılar ise Anadolu’nun çok eskiden beri Yunan olduğu ve Ortodoks Karamanlıların kendisinden olduğu görüşünü ortaya atmıştı. Hatta artık onlara Yunanca öğretmek ve asıllarına dönmeleri için çaba sarf etmeye başlamışlardı. Arada kalan Ortodoks Karamanlılar içinde farklı görüşler oluşmuştur. Ortodoks Karamanlı aydın kesim Yunan kökenli olduğu kanısına vararak, Ortodoks Karamanlılara Yunancayı öğretmek istemişlerdir. Buna en iyi örnek Evengelinos Misilidis’tir. Diğer taraftan Türk kökenini savunan Papa Eftim vardır. Türk Ortodoks Patrikhanesi’ni kurarak Türk hükümetine destek vermiştir. Türkiye’nin savaşı zaferle kazanması sonrasında, Lozan Antlaşmasında Ortodoks Karamanlılar Yunan kategorisine konularak mübadeleye tabi tutulmuşlarıdır. Vatanları olarak gördükleri Anadolu’dan ayrılmak zorunda kalmışlardır. 10” şeklinde açıklamalarda bulundu.
