1. Dünya Savaşında İstanbula kömür taşıyan gemileri, Rus donanmasının saldırılarından koruyan 2. Deniz Tayyare Bölüğündeki uçaklardan birinin benzeri yapılarak, yerli ve yabancı turistlerin ziyaretine açılacak.
Zonguldakın Ereğli ilçesinde, Milli Mücadele döneminde üstün yararlılık gösteren, 1982de hurdaya ayrıldıktan sonra aynı ölçülerle benzeri yapılarak 2008de müzeye dönüştürülen Gazi Alemdar Gemisinin ardından, bu kez de Osmanlı tarafından ilçede kurulan 2. Deniz Tayyare Bölüğündeki iki uçaktan birinin yapımı için harekete geçildi.
Savaş sırasında İstanbula kömür taşıyan gemileri Rus Donanmasının saldırıları ve mayınlarından koruyan Alman üretimi Ereğli ismi verilen uçağın 1/10 oranında maketi yapıldı.
Kanat uzunluğu 15,5 metre, gövdesi 10,5 metre, yerden yüksekliği de 4 metreye yakın olan ve ayak kısmında yer alan kayıkların altına tekerlek takılarak karaya çekilebilen uçaklar, birebir üretilerek yerli ve yabancı turistlerin ziyareti için Gazi Alemdar Gemisinin yanına konulacak.
- Gazi Alemdarı yaptık, uçağı da yaparız
Gazi Alemdar Gemisi Yaptırma ve Yaşatma Derneği Başkanı Durmaz Demiroğlu, 1. Dünya Savaşı döneminde Zonguldak ve Ereğlide üretilen taşkömürünün denizden sevki sırasında Rus donanmasına ait savaş gemilerinin müdahalede bulunduğunu anlattı.
Osmanlının Ocak 1917 yılında Ereğlide 2. Deniz Tayyare Bölüğü kurarak 1915 model Ereğli 1 ve Ereğli 2 isimli Alman uçaklarını konuşlandırdığını aktaran Demiroğlu, şunları söyledi:
1. Dünya Savaşı başladığında Zonguldak ve Ereğliden İstanbula giden kömür yüklü gemiler, Rus donanmasının hücumlarına maruz kaldılar. Bunları önlemek için Osmanlı, Ereğliye hava üssü kurmak durumunda kaldı. 2 Alman uçağı konuşlandırıldı. Uçaklar, Karadenizdeki mayın tuzaklarını havadan tespit ederek, gemilerin mayınlara değmemesini sağlıyor, yine Ruslar, kömür yüklü gemileri batırmak için yakına geldiğinde Ereğliden kalkan bu uçaklar, Rus gemilerini bombalıyor, makineli tüfekle karşılık veriyordu.
Demiroğlu, Deniz Kuvvetleri Komutanlığına yaptıkları müracaat sonrası uçaklara ilişkin dokümanlara ulaştıklarını ve gelen bilgiler doğrultusunda uçaklardan birinin maketini yaptıklarını bildirdi.
1. Dünya Savaşında da Ereğlide hava üssünün kurulmuş olduğunun öğrenilmesini istiyoruz. diyen Demiroğlu, şunları kaydetti:
Uçağın projesi bize Deniz Kuvvetleri Komutanlığından geldi. Dernek olarak talep etmiştik. Biz bilgileri kullanarak uçağı imal etmeye başladık. İlk defa 1/10 küçülterek maketini yaptık. Önce maketini sergileyeceğiz sonra birebir yapmak istiyoruz.
Demiroğlu, Ereğli halkı olarak Gazi Alemdar Gemisinin aynısını yaptıklarını, uçağı da yaparak, yerli ve yabancı turistlere göstermek istediklerini sözlerine ekledi.
- Donanma kayıtlarında tayyare bölüğü
Deniz Kuvvetleri Komutanlığında kayıtlı 2. Deniz Tayyare Bölüğü ile ilgili bilgiler şu şekilde:
Deniz Tayyare Bölüğü Komutanlığına Deniz Yüzbaşı İhsan Hakkı atanmıştı. Pilot olarak Ahmet Cemal, rasıt olarak da Şerafettin, 2. Deniz Tayyare Bölüğünün ilk personeli oldular. Bölüğe, Hansa Brandenburg NW ve Gotha WD12 tipi iki deniz uçağı tahsis edildi.
17 Haziran 1917 günü Ahmet Cemal Bey tarafından yapılan bir uçuşta, Rus mayın hatları tespit edildi. Bölük tek uçakla başarılı keşif uçuşları icra etti. Ereğli 1 isimli diğer uçağının eylül ayı başlarında gelmesiyle bölüğün iki uçağı oldu.
1917 yılı sonunda Ruslarla ateşkes görüşmeleri sonucu yapılan barış anlaşmasıyla Rusların Karadenizdeki faaliyetleri sona erdiğinden, 2. Deniz Tayyare Bölüğünün harekata ilişkin uçuşları durdurularak, sadece eğitim uçuşlarına devam edildi.
O dönemde Egede sürdürülen keşif harekatını desteklemek maksadıyla eldeki tek uçak Ereğli 1, 1918 Şubat ayında 1. Deniz Tayyare Bölüğü emrine verildi. Uçağı kalmayan 2. Bölük Komutanı Deniz Yüzbaşı İhsan Hakkı ve Deniz Yüzbaşı Ahmet Cemal, İstanbul Deniz Tayyare Mektebine geri döndüler.
Karadenizdeki Rus tehdidinin ortadan kalkması nedeniyle, elinde uçağı bulunmayan 2. Deniz Tayyare Bölüğüne ihtiyaç kalmadığı, 27 Temmuz 1918de Başkomutanlık Vekaletine bildirilmiş ve bölük lağvedilmiştir.
