Erişkinlerde sık görülen kalp hastalıklarında cerrahi tedavi

Türkiye’de sağlığın her alanında öncü kurum olan İş Bankasıiştiraklerinden Bayındır Sağlık Grubu Doktoru Prof. Dr. Hilmi Tokmakoğlu erişkinlerde en sık görülen kalprahatsızlıklarının tedavisini yazdı.Bayındır İçerenköy Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Hilmi Tokmakoğlu, en sıkgörülen kalp rahatsızlıklarının tedavisinin, genellikle cerrahi yöntemlerleyapıldığını belirtiyor. Koroner arter hastalıkları by-pass yöntemiyle, kapakçıklardakirahatsızlıklar onarım ya da değişimle, aort damarı genişlemesi de yapay damarkullanılması ile tedavi ediliyor. Tüm dünyada hızla artan kalp rahatsızlıkları,Türkiye’de de yaşamı tehdit eden hastalıklar sıralamasında üst sıralarda yer alıyor.Erişkinlerde en sık görülen kalp rahatsızlıkları; koroner arter hastalıkları,kapak hastalıkları ve aort genişlemesi (anevrizma) olarak sıralanıyor. Tüm buhastalıklarda, cerrahi tedavi yöntemleri tercih ediliyor.

KORONERARTER HASTALIKLARI: Tümölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almakta olup, kalbin etrafında bulunanve kalbin kas dokusunu besleyen damarlarda meydana gelen daralmalar vetıkanmalar sonucu ortaya çıkıyor. Hastalık kendini göğüs ağrısı, kalpyetmezliği ya da doğrudan kalp krizi ile gösteriyor. İstirahat halinde gelen,sol göğüsten başlayıp boyuna ve çeneye yayılan ağrılar da belirtiler arasındayer alıyor. Koroner arter hastalıklarında kabul gören üç tedavi yöntemibulunuyor: İlaç tedavisi, balon ya da stent takılması, koroner by-pass ameliyatları.By-pass ameliyatları, daralmış ya da tıkanmış damarın önüne yeni bir damarlakan getirme işlemi olarak tanımlanıyor. Ameliyatlar, kalbi durdurarak ya da kalpçalışırken yapılabiliyor. Genellikle tercih edilen ise, kalbin durdurularakameliyatın gerçekleştirilmesi; çünkü kalbin arkayüzündeki damarlara, çok kireçli ve kas dokusu içinde seyrettiği durumlardaçalışan kalpte by-pass ameliyatı yapmak zor olabiliyor. By-pass ameliyatlarındagenellikle üç damar kullanılıyor: Gögüs kafesinin iç kısmında yer alan iç meme atardamarı,ön kol iç yüzündeki radyal arter ve bacaktaki toplardamar. En değerli olanıise, açık kalma süresi daha uzun olan iç meme atardamarı. Bu damardan, halkarasında “iman tahtası” olarak bilinen bölgenin sağında ve solunda olmak üzereiki tane bulunuyor. Rutin olarak soldaki kullanılıyor. Ön koldaki diğer damarise, ikinci sıklıkta kullanılıyor. Bacaktaki toplardamar da çok uzun olması nedeniyle,çoklu by-pass işlemi gerektiğinde tercih ediliyor.

MİTRAL KAPAK HASTALIKLARI: Kalbin sol kulakçığı ile sol karıncığıarasinda yer alan ve kanın geriye kaçmasını engelleyen mitral kapak sorunları; romatizmal,dejeneratif ve koroner arter hastalığı sonucu gelişen iskemik mitral kapakhastalıkları olarak ortaya çıkıyor. Darlık, yetmezlik ya da ikisi bir aradagörülebiliyor. Nefes darlığı, efor kapasitesinin düşmesi ve çarpıntı ilekendini gösteren mitral kapak hastalıkları, geceleri nefes darlığı ile uyanma şikayetinede yol açabiliyor. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde hastalar, ancak oturur pozisyonda uyuyabiliyor. Mitral kapakdarlıkları, kasık damarından girilip balonla açılmaya çalışılırken, bu yöntemher hasta için uygun olmuyor. Kireçli kapaklarda, sol kulakçıkta pıhtı olmasıdurumunda balonla tedavi uygulanamadığı için cerrahi tedavi gerekiyor. Cerrahiyöntemde kapak ya değiştiriliyor ya da onarılıyor. Onarım mümkünse kalpkapakçıklarının onarılması daha çok tercihediliyor; çünkü hastanın kendi kapakçığı yerindekalıyor. Kalp kapağı değişim ameliyatlarında metalik veya biyolojikkapaklar kullanılıyor. Metalik kapaklar uzun ömürlü olmasına karşın, kişininher gün kan sulandırıcı ilaç alması gerekiyor. Biyolojik kapaklar ise ilaçzorunluluğunu ortadan kaldırıyor ancak, dayanıklılık süresinin kısıtlı olmasınedeniyle hastanın 5-10 yil içinde yeniden ameliyat olması gerekebiliyor.

AORT KAPAK HASTALIKLARI: Aort kapağı,kalbin sol karıncığı ile aort damarı arasında bulunan yarım ay şeklindeki üçyaprakçıktan oluşuyor. Burada görülen hastalıklar, aort kapak darlığı ya dayetmezliği olabiliyor. Aort darlığında kalp kasında kalınlaşma, aortyetmezliğinde de kalpte büyüme-genişleme meydana gelebiliyor. Göğüs ağrısı, bayılmanöbetleri, nefes darlığı ve çarpıntı yakınmaları ile kendini belli eden aortkapak hastalıklarının görülme yaşı nedenine göre değişiyor. Aort kapak alanınormalde 2.5-3.5 cm oluyor. Bu alan 1-2 cm altına indiğinde ise ciddi orandadarlıktan söz ediliyor. Aort kapak hastalığında kapak değişimi ya da kapak onarımıoperasyonları uygulanıyor. Metalik ya da biyolojik kapak takılabilecegi gibi,kadavradan organ nakli yapmak da mümkün olabiliyor. Kapak seçiminde kişinin yaşı,yaşam tarzı ve beklenen yaşam süresi önem taşıyor. Söz konusu tedavilere ekolarak, aort kapak darlığında ‘’ Transkateter ya da transapikal aort kapakreplasmani’’ (TAVI) olarak bilinen tedavi metodu, özellikle ameliyatın çokriskli oldugu hasta grubu için önem taşıyor. Bu yöntemde kasıktan ya da kalbinaltından küçük bir kesi yapılıyor. Tıpkı balon yönteminde oldugu gibi, kateteryardımıyla sokulan bir balon şişirilerek kapakçık bir miktar açılıyor vebölgeye yeni bir kapakçık yerleştiriliyor. Hastanın kendi kapakçığı ise yerindeduruyor.

AORTANEVRİZMALARI: Aort damarı,kalpten çıkıyor ve dört bölgeye ayrılarak vücuttaki birçok organa yan dalveriyor. Vücudun ana arteri olarak adlandırılan aort, tüm yan dalları besliyor.Bu damardaki genişlemeye de aort anevrizması deniyor. Eğer eşlik eden bir aortkapakçık sorunu da varsa hastalık kendini göğüs ağrısı ve nefes darlığı ilegösteriyor. Bunun dışında çoğu zaman tesadüfen tanı konuyor. Aort anevrizmalarındahayati risk oluşturacak iki unsur bulunuyor. Damar genişledikçe, duvarı inceldiğiiçin patlama (rüptür) birinci riski, damar içi yırtık (diseksiyon) görülmesi deikinci riski oluşturuyor. Bu iki risk de ölüme neden olabiliyor. Aortanevrizması özellikle kalptten çıkan bölgede yer alıyorsa, mutlak cerrahi tedavi gerekiyor. Cerrahi tedavide, balonlaşmış olan damar çıkartılarak yerine yapaydamar konuluyor. Bunun dışında özellikle karın bölgesinde ve göğüs kafesininarka yüzündeki aort anevrizmasında, kasıkdamarından girilerek genişleyen aort damarının içine yapay damar konularak aortanevrizması tedavi edilebiliniyor. Bu işleme de EVAR, TEVAR adı veriliyor.