GMİS’in gıda araştırması

GMİS’in gıda araştırmasına göre Ocak 2019’da mutfak giderlerinde sebze ve meyve fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlar cep yaktı.

Ocak 2019’da mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 1.13 oranında arttı.

Mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 36.61seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 29.54 düzeyinde gerçekleşti. Gıda harcamasında meydana gelen aylık yüzde 1.13’lik artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 22 TL ek yük getirdi. Buna göre Ocak 2019’da Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 1.961,79 TL oldu. Geçtiğimiz yıl Ocak 2018 döneminde ise mutfak harcaması aylık bazda yüzde 0.86, yıllık bazda yüzde 13.41 oranında artmıştı. Aynı dönemde mutfak gideri ise 1.514,40 TL olmuştu. Ocak 2019’da bir önceki aya göre fiyatlarda yaş sebze ve meyvedeki yüzde 100’leri bulan yüksek oranlı artışlar damga vurdu. Hayvansal gıdalar ve diğer ana besin gruplarındaki fiyat durgunluğu enflasyonun yüksek oranlı çıkmasını engelledi.

Ocak 2019-Aralık 2019 dönemini kapsayacak olan ve geçtiğimiz günlerde 2.020,00 TL olarak belirlenen yeni asgari ücretten, gıda harcaması sonrasında asgari ücretlinin elinde 59 TL kalıyor.

GMİS’in gıda araştırmasına göre şöyle denildi:

“Asgari ücretli aldığı bu ücret ile gıda harcamasının yanı sıra birlikte konut, eğitim, giyim vb. zorunlu giderleri karşılamak zorunda. Ailelerin gıda harici zorunlu giderleri olan; yakacak, barınma, giyim, ulaşım, eğitim, kültür, sağlık gibi zorunlu giderleri dikkate alındığında içinde bulundukları yaşam koşulları net olarak ortaya çıkıyor. Genel Maden İşçileri Sendikası Araştırma Birimi’nin her ay yaptığı 1 çalışan, bir ev hanımı eş ve 2 çocuktan oluşan çekirdek madenci ailesini kapsayan Gıda Harcaması Araştırmasını oluşturan harcama gruplarında Ocak 2019’da şu değişimler gözlemlendi. Süt ürünleri grubu; Bu grupta ocak ayında fiyatlarda önemli bir değişim görülmedi. Bu grupta ortalama fiyat artışı binde 10 dolaylarında kaldı. Bu grupta ürün bazında koyun peynirinde yüzde 3’lük bir artış tespit edildi. Diğer ürünlerde artış tespit edilemedi. Et ürünleri grubunda Ocak ayında da bir önceki ayda olduğu gibi kırmızı et ürünlerindeki durgunluk devam etti. Kırmızı et ürünleri grubunda sadece kuzu but ve kuzu pirzolada yüzde 1.56 dolaylarında artış tespit edildi. Kırmızı et grubundan olan sakatat ürünlerinde de bir önceki aya göre değişim görülmedi. Ailelerin en fazla tükettiği tavuk ürünleri fiyatlarında ise Ocak ayında yüzde 16 oranında bir artış tespit edildi. Tavuk etindeki bu artış grup ortalamasına yüzde 0.85 oranında etki yaptı. Yumurta fiyatlarında Aralık ayında önemli bir değişim tespit edilmedi. Bakliyat ve Tahıllar grubu; Bakliyat grubunda Ocak ayında istikrarsız bir fiyat değişimi gözlemlendi. Bazı ürünlerin fiyatı düşerken, bazı ana ürünlerde de önemli artışlar görüldü. Bu grupta ortalama fiyat artışı yüzde 2.43 civarında oldu. Tahıllar grubunda ortalama artış yüzde 5.24 civarında olurken, gıda harcamasına 0.24 oranında bir artış etkisi getirdi. Ocak 2019 da özellikle sebze fiyatlarındaki yüzde 100’leri bulan fiyat artışları ülkenin en önemli gündemlerinden biri oldu. Özellikle yaz sebzesi olan ve turfanda olarak yetiştirilen domates, biber, patlıcan gibi sebzelerdeki ay içinde yüzde 150’leri bulan dalgalı fiyat artışları ülkenin siyasi gündeminde de ilk sıralarda yer aldı. Sebze grubundaki ortalama fiyat artışı yüzde 32.45 oranında oldu. Bu oran son yılların en yüksek oranlı artışı oldu. Bazı sebze ürünlerinde Ocak ayında ortalama fiyat artışları şöyle oldu. Dolmalık biber yüze 98, sivri biber yüzde 98, domates yüzde 39, taze fasulye yüzde 61, patlıcan yüzde 80, kabak yüzde 41, ıspanak yüzde 21, kıvırcık marul yüzde 18, kuru soğan yüzde 52, patates yüzde 43, fiyatı gerileyen ürünler ise karnabahar yüzde 18, kereviz yüzde 6, lahana yüzde 5, fiyatı değişmeyen bazı ürünler ise havuç, roka, turp, sarımsak sayılabilir. Meyve grubu, bu grupta da bir önceki aya göre fiyatı artan ürünler yüzde 10 elma, yüzde 25 mandalina, yüzde 21 muz ve yüzde 27 oranı ile nar oldu. Bu grupta ortalama fiyat artışı yüzde 5.63 oranında gerçekleşti. Yağlar ve yağlı tohumlar grubu; Bu grupta bir önceki aya göre fiyatlarda önemli değişim görülmedi. Ocak 2019’da şekerli ürünler, Kuruyemiş, baharatlar grubu ve Çaylar grubunda fiyat değişimleri görülmedi.

Sebzelerdeki yüksek oranlı artışın etkisi konserve grubunda önemli fiyat artışları getirdi. Özelikle kış mevsiminde en çok tüketilen ürünlerde yüzde 20’lere varan artışlar tespit edildi. Bu grubun ortalama fiyat artışı yüzde 5 oranında oldu. 2019 Ocak ayında ailenin; gıdanın yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle Yoksulluk Sınırı aylık 56,32 TL artış ile 5.028,87 TL oldu.”