İŞKUR'dan çocuk işçiliği mücedelesi

Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü Gönül Demirsu, çocuk işçiliğinin önlenmesi ile ilgili İŞKUR olarak mücadelelerinin devam ettiğini belirtti.
 
Demirsu yaptığı açıklamada: “Çocuk işçiliği, başta az gelişmiş ülkelerde olmak üzere tüm dünyada yaygın olarak görülmekte ve toplumsal ve küresel bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel olarak, kentlerde yaşayan çocuklar sanayi ve hizmet sektörlerinde çalıştırılırken, kırsal bölgelerde yaşayan çocuklar tarımda ve hayvancılık alanında çalıştırılmaktadır.
Türkiye’de çocuk işçiliğinin nedenlerini ;
*Eğitim hizmetlerine erişememe,
*Göç,
*Yetişkin aile bireylerinin işsiz olması,
*İşverenlerin çocuk işgücü talebi olarak sayılabilir
Çocuk işçiliğinin çocuk üzerindeki etkilerine bakacak olursak; çocukluk döneminde maruz kalınan ve çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyen fiziksel, duygusal ve sosyal yoksunlukların veya gelişiminin üzerinde yüklenen sorumlulukların, olumsuz sonuçlar doğurması kaçınılmazdır.
Türkiye, çocuk işçiliği ile mücadele konusunda mevzuat bakımından oldukça iyi durumdadır. Başta Anayasa olmak üzere çocuğun korunması, sağlıklı yaşam ve eğitim gibi hakları ile çocuğun çalıştırılması konusundaki yasaklar ve sınırlamalara ilişkin ulusal mevzuat ve iç hukuk normu olarak kabul edilmiş uluslararası sözleşmeler mevcuttur.
Türkiye, pek çok uluslararası kuruluşa üyeliği nedeniyle bu kuruluşlarca çocuk hakları ve çocuk işçiliğine yönelik alınan uluslararası kararlara imza atmıştır.
Türkiye, üye olduğu uluslararası kuruluşların çocuk işçiliği konusundaki kararları, prensipleri, ülke gerçekleri ve gereksinimleri doğrultusunda kendi yasaları ve mevzuatını oluşturmuştur. Ülkemizde çocuk işçiliğine yönelik mevzuatın yasal çerçevesini oluşturan yasalar aşağıdaki gibi sıralanabilir.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI
Çocuk ve gençlerin korunması hususu, Anayasada güvence altına alınmıştır. Anayasa’nın çalışma şartları ve dinlenme hakkını düzenleyen 50.maddesinde; kimsenin yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamayacağı ve küçüklerin, kadınların, bedeni ve ruhi yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunacağı öngörülmektedir.
4857 SAYILI İŞ KANUNU
İş kanununda çocukların asgari çalışma yaşı, çalıştırma yasağı, temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma süreleri, okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, çalışma yaşamında korunması ve bu hükümlerin etkili bir şekilde uygulanması için cezai yaptırımlar bulunmaktadır.
İş Kanununun 71.maddesine göre 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılmaları yasaktır. Kanun 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretimini tamamlamış olan çocukların bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabileceğini hükme bağlamıştır. 14 yaşını doldurmamış çocukların bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitimine devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak şekilde sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabileceği de aynı kanunda yer almaktadır.
Yasal düzenlemeler dikkate alındığında;
Çocuk işçi; 14 yaşını doldurmuş ancak 15 yaşını doldurmamış ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış kişidir.
Genç İşçi; 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir.,
Kanuna göre, çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınması gerekmektedir. Çocuğun gördüğü işin onun okula gitmesine, mesleki eğitimine ve derslerini düzenli bir şekilde izlemesine engel olmaması gerekmektedir. Kanunun 71.maddesinde çocukların çalışma sürelerine ilişkin düzenleme getirilmiştir.
 
Buna göre;
Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatlerinin günde 7 ve haftada 35 saatten,
Sanat kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde 5 ve haftada 30 saatten,
Bu sürenin 15 yaşını tamamlamış çocuklar için günde 8 ve haftada 40 saate kadar artırılabileceği,
Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma sürelerinin , eğitim saatleri dışında olmak üzere günde en fazla 2 ve haftada 10 saat olabileceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, İş Kanununun 71.maddesine dayanılarak hazırlanan “Çocuk ve Genç işçilerin Çalıştırma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılabileceği hafif işler ile çalıştırılmalarının yasak olduğu işler de belirlenmiştir” dedi.