Dünya ve ülkemiz koronavirüs salgını ile mücadele ederken en çok endişe yaratan konulardan biri de tarımsal üretim ve gıda tedarik zincirinde yaşanması muhtemel sıkıntılar oldu. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) salgına karşı bazı ülkelerde gıda sorunlarının yaşanabileceğine dikkat çekmesinin ardından, Türkiye’de de bir dizi önlemlerin hayata geçirilmeye başlandığı görülüyor.
Bu önlemlerden biri olarak, Tarım ve Orman ile Çevre ve Şehircilik bakanlıklarının ortak çalışmasıyla Hazine'ye ait atıl durumdaki tarım arazilerinin, çiftçinin kullanımına açılacağı duyurulmuş, Bingöl, Erzurum, Erzincan, Kars, Kayseri, Muş ve Sivas'ın bulunduğu 7 ilde hazine arazilerinin çiftçiye tahsis edileceği açıklanmıştı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, açıklanan tarımsal tedbirlerin kapsamının yetersizliğine vurgu yaparak, Bakanlığa, “desteklenecek iller arasında Zonguldak’ın neden olmadığını” sorusunu yöneltti.
Milletvekili, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tarafından yanıtlanması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sunduğu önergesinde; açıklanan projede öncelikli iller belirlenirken hangi kriterlerin dikkate alındığını sorarken, programın kapsamında yer alan hububat (buğday, arpa, mısır vb.) gibi stratejik ürünleri üretebilen Zonguldak’ın projeye dahil edilmemesinin nedenlerini aradı.
Yavuzyılmaz, önergesine ilişkin yaptığı açıklamalarda şu ifadelere yer verdi:
‘Salgın tarımı tehdit etmekte, tedarik sorunları yaşanabilir’
“Uluslararası örgütlerin yanı sıra, ülkemizde de uzmanlar, salgının pandemiye dönüşmesinden bu yana tarım sektörüne yönelik alınması gereken önlemler ve ortaya çıkabilecek sorunlar hakkında uyarılarda bulunuyor. Salgın dünyada ve ülkemizde yayılmaya devam ederken, pek çok sektörü etkilediği gibi gıda sektörünü de derinden tehdit etmekte. Türkiye, salgına zaten ekonomik kriz ortamında yakalandı. Salgından daha öncesinde vatandaşın belini büken ve bir türlü önlenemeyen gıda enflasyonu, aslında yıllar itibariyle zaten kırılgan bir sektör haline getirilen tarım sorununun acı emareleri şeklindeydi. Salgın döneminde tekrar güçlü bir şekilde dikkat çeken tarım sorunu ve sistematik bir şekilde yok edilen çiftçinin durumu, şayet acil önlemler alınmaz ise yaşanabilecek tedarik problemlerini bizlere bir kez daha gösteriyor.
‘Çiftçi ve tarım sistematik olarak yok edildi’
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri aslında tarımda nerden nereye geldiğimizi bizlere en iyi şekilde anlatıyor. Türkiye’de çiftçi sayısı son 10 yılda tam yüzde 38 azaldı. Tarım ve sebze bahçeleri alanı da yine yüzde 15 küçüldü. Buna paralel olarak tarım sektöründe istihdam edilen kişi sayısının da yüzde 33 oranında azaldığı ortaya konuluyor.
‘Hububat üretebilen Zonguldak neden Projede yok’
Bakanlıklar yapılan uyarılar dahilinde bir çalışma yaptı, atıl durumdaki tarım arazilerinin, çiftçinin kullanımına açılacağı duyuruldu. Biz projenin kapsamı genişletilecek diye beklerken, ilkin 21 il olarak açıklanan öncelikli iller sayısı, bugün bakıyoruz ki sadece 7 il ile sınırlandırılmış. Diğer yandan, bu program dahilinde ilgili bakanlıklar hububat gibi stratejik ürünlerin bu illerde üretilmesinin desteklenmesi amacını güdüyor. O halde hububat ürünlerini (buğday, arpa, mısır vb.) üretebilen, sebze ve meyvecilik gelişmiş ve özellikle son yıllarda gelişen örtü altı yetiştiriciliği ile tarımsal potansiyeli olan Zonguldak, neden bu kapsama dahil edilmiyor?
‘Zonguldak yıllardır destekten uzak’
Bahsi geçen projelerdeki öncelikli iller ve çiftçiler belirlenirken hangi kriterler dikkate alındı, çiftçiler belirlenirken hangi koşullar alınacak? Zonguldak için zaten yıllar itibariyle açıklanan tarımsal teşvik, hibe ve destekler çok kısıtlı olduğu gibi son 10 yıllık süre zarfında hangi proje ve destek programlarına dahil edildiğini Tarım Bakanına ayrıca sorduk. Ülkemizde de Zonguldak’ta da yıllar itibariyle küçültülen ve sistematik şekilde yok edilen tarım ve çiftçi gerçeği var. İçinden geçtiğimiz bu zorlu günlerde tarımın ve çiftinin değeri bir kez daha ortaya çıkmıştır.
‘Destekler açıklanmalı, çiftçi toprağıyla buluşturulmalı’
Koronavirüs önlemleri kapsamında olası senaryolar üzerinde çalışarak gerekli tedbirlerin alınması zaruridir. Salgına karşı tarım için açıklanan desteklerin kapsamı son derece yetersizdir. Hazinenin elinde bulunan tarıma uygun araziler bir an önce bütün illerimizde çiftçinin kullanıma sunulmalıdır. Sistematik bir şekilde yok edilen çifti bir an önce toprağıyla, ürünüyle buluşturulmalıdır. Ülkemizde çiftçiler imkansızlıklar yüzünden milyonlarca hektar araziyi ekmekten vazgeçmişken, çiftçi ürettiği üründen zarar ederken, bunun makul yolu da çiftçinin gerçek anlamda desteklenmesinden, şartlarının iyileştirilmesinden geçmektedir. Zonguldaklı çiftçi içinde daha önce açıklanan 21 ilde ki gibi tohum desteği sağlanmalıdır. Çiftçilerin kullandığı kredilerin tamamı sübvanse edilmeli, ürünleri için alım ve fiyat garantisi verilmeli, sosyal güvenlik kurumu borçları, en azından bu dönemde ertelenmelidir. Petrol fiyatlarının dünyada dibi gördüğü bir ortamda bu durumun sunduğu avantaj ile çiftçiye vergisiz mazot desteği vermek için daha ne beklenmektedir? ‘Dostlar alışverişte görsün’ mantığı ile hazırlanan, kapsamsız projeler ve açıklanan tedbirler yıllarca küstürülen çiftçiyi ve yok edilen sektörü ayağa kaldırmaktan çok uzaktadır. Şayet virüs küresel, mücadelemiz ulusal diyorsak, bugün stratejik önemi bir kez daha net şekilde ortaya çıkan sektöre gereken önem bir an önce verilmelidir.”
Milletvekilinin TBMM'ye sunduğu yazılı soru önergesinde yer alan sorular ise şu şekilde sıralandı:
1. Bahsi geçen projelerdeki öncelikli iller ve çiftçiler belirlenirken hangi kriterler dikkate alınmıştır? Programın kapsamında yer alan hububat (buğday, arpa, mısır vb.) gibi stratejik ürünleri üretebilen Zonguldak İli hangi gerekçelerle bu projenin kapsamına alınmamıştır?
2. Projenin kapsamı neden sadece 7 il ile sınırlandırılmıştır? Projenin kapsamı genişletilecek midir? Genişletilecek ise tarihi ne zamandır, planlanan kapsamı nasıl olacaktır?
3. Zonguldak İlinde toplam tarım arazisi toplam kaç hektardır? Bu arazilerin ne kadarı sulamaya elverişlidir?
4. Zonguldak İlinde tarıma uygun hazine arazisi toplam kaç hektardır? Bu arazinin ne kadarı sulamaya elverişlidir?
5. Son 10 yılda (2010 – 2020) Zonguldak ilinde Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı çiftçi sayısı değişimi ne kadar olmuştur? (Her yıl için ayrı ayrı belirtilmesini talep ederim)
6. Son 10 yılda (2010 – 2020) Zonguldak ili için bakanlığınızca açıklanan tarımsal teşvik, hibe ve destekler nelerdir? Zonguldak, ilgili süre zarfında hangi proje ve destek programlarına dahil edilmiştir (Her yıl için ayrı ayrı belirtilmesini talep ederim)
7. Son 10 yılda (2010 – 2020) Zonguldak ilinde tarım alanlarından kaç hektarlık alan imara açılmıştır?
8. Son 10 yılda (2010 – 2020) Zonguldak İlinde Örtü Altı Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçi sayısı değişimi ne kadar olmuştur? (Her yıl için ayrı ayrı belirtilmesini talep ederim)
Güncelleme Tarihi: 22 Nisan 2020, 16:03
